радиоактивті залалдану

(Радиоактивное заражение)

ядролық жарылыстың зақымдаушы факторы. Ядролық жарылыс кезінде радиоактивтік бұлт пайда болады. Ол кейде 30 км биіктікке дейін көтеріліп, желдің бағытымен тарала бастайды. Радиоактивтік бұлттан ауаға, жерге, су көздеріне радиоактивтік шаң түседі. Р.з. аймағының көлемі ядролық қарудың қуатына, желдің жылдамдығына байланысты. Мыс., бір мегатонна ядролық қару жарылған кезде, желдің жылдамдығы 50 км/сағ болса, зақымданған жер көлемі 11,5 мың шаршы км шегінде болады. Радиоактивтік шөгінділердің басым бөлігі жарылыс болған жерге жақын түседі. Бұлттан түсетін радиоактивтік заттардың зақымдағыш күші бірнеше күнге, аптаға, тіпті бірнеше айларға дейін сақталады. Бірақ оның залалдау дәрежесі барған сайын азая береді. Мыс., ядролық жарылыс болғаннан кейін бір сағ-тан соң 40 рентген, 5 сағ-тан соң 20 рентген, 10 сағ-тан соң 6 рентген, 1 тәуліктен соң 2 рентген, 2 тәуліктен соң 1 рентген болады. Егер адам ашық жерде қалатын болса, сәулені толық қабылдайды. Бір қабатты ағаш үй ішіндегі адамдар бұл дозаны 2 есе, ашық ордағы адамдар 3 есе, өндірістік үйлер мен ағаш үйдің астыңғы қабатындағылар 7 есе, тас үйдегі адамдар 10 есе, төбесі жабық ордағы, жұрт паналайтын арнаулы орындар мен тас үйдің астыңғы қабатындағылар 40—100 және одан да көп есе кем қабылдайды.